1. Sức khỏe sinh sản là gì?
Sức khỏe sinh sản (SKSS) là trạng thái khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội trong tất cả các vấn đề liên quan đến hệ sinh sản, bao gồm:- Khả năng sinh sản: Cơ quan sinh sản hoạt động bình thường.
- Tình dục an toàn: Không bị tổn hại về sức khỏe và tinh thần.
- Chăm sóc sức khỏe sinh sản: Hiểu và bảo vệ bản thân khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), mang thai ngoài ý muốn, vô sinh,...
2. Các cơ quan sinh sản và chức năng
Ở nữ giới:- Buồng trứng: Sản xuất trứng và hormone sinh dục (estrogen, progesterone).
- Vòi trứng: Dẫn trứng từ buồng trứng đến tử cung.
- Tử cung: Nơi trứng làm tổ và phát triển thành thai nhi.
- Âm đạo: Đường sinh sản, nơi tiếp nhận tinh trùng khi quan hệ tình dục.
Ở nam giới:- Tinh hoàn: Sản xuất tinh trùng và hormone testosterone.
- Ống dẫn tinh: Dẫn tinh trùng từ tinh hoàn ra túi tinh.
- Tuyến tiền liệt & túi tinh: Sản xuất tinh dịch.
- Dương vật: Cơ quan thực hiện quan hệ tình dục và dẫn tinh trùng ra ngoài.
3. Kinh nguyệt là gì?
Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu từ tử cung qua âm đạo, xảy ra theo chu kỳ hàng tháng do sự bong lớp niêm mạc tử cung khi không có thai.✔ Chu kỳ kinh nguyệt: Trung bình 28 - 35 ngày, có thể dao động từ 21 - 45 ngày ở tuổi dậy thì.
✔ Số ngày hành kinh: 3 - 7 ngày.
✔ Lượng máu mất đi: Khoảng 30 - 80ml.
4. Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt
Giai đoạn hành kinh (1 - 5 ngày): Lớp niêm mạc tử cung bong ra, gây chảy máu. Giai đoạn nang trứng (6 - 14 ngày): Buồng trứng sản xuất trứng, niêm mạc tử cung dày lên. Giai đoạn rụng trứng (ngày 14 - 16): Trứng rụng, dễ thụ thai nhất. Giai đoạn hoàng thể (17 - 28 ngày): Nếu không thụ thai, hormone giảm, niêm mạc tử cung bắt đầu bong ra, chuẩn bị cho kỳ kinh tiếp theo.5. Các vấn đề thường gặp về kinh nguyệt
- Kinh nguyệt không đều: Do stress, rối loạn nội tiết, chế độ ăn uống kém.
- Đau bụng kinh: Có thể do co bóp tử cung mạnh hoặc bệnh lý (lạc nội mạc tử cung).
- Mất kinh: Nếu không phải do mang thai, có thể do suy dinh dưỡng, rối loạn hormone.
- Kinh nguyệt ra quá nhiều/ quá ít: Cần theo dõi để phát hiện bệnh lý.
6. Cách chăm sóc sức khỏe sinh sản và kinh nguyệt
Dinh dưỡng hợp lý: Ăn đủ chất, bổ sung sắt, vitamin C để giảm thiếu máu. Tập thể dục nhẹ nhàng: Yoga, đi bộ giúp giảm đau bụng kinh. Giữ vệ sinh vùng kín: Thay băng vệ sinh 4 - 6 tiếng/lần, vệ sinh đúng cách. Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Ghi lại để phát hiện bất thường. Khám phụ khoa định kỳ: Để kiểm tra và phát hiện bệnh lý sớm.