Vì sao thế nhỉ?

[Quế MinhQuế Minh là thành viên đã được xác minh.]

Vì sao mưa sau cơn nóng lại có mùi rất dễ chịu?​

1. MƯA SAU CƠN NÓNG
Là hiện tượng mưa xuất hiện sau một thời gian thời tiết nắng nóng kéo dài, thường xảy ra vào cuối buổi chiều hoặc đầu mùa mưa. Về mặt khoa học, khi nhiệt độ tăng cao, không khí gần mặt đất nóng lên, trở nên nhẹ và bốc lên cao. Ở độ cao lớn, không khí lạnh dần, hơi nước ngưng tụ thành mây và khi các giọt nước đủ lớn, chúng rơi xuống tạo thành mưa. Đây là dạng mưa đối lưu, đặc trưng cho những ngày nắng gắt.
Chính sự chuyển đổi đột ngột từ trạng thái nóng – khô sang ẩm – mát này đã tạo điều kiện cho một hiện tượng mùi rất đặc biệt xuất hiện sau mưa.

2. NGUỒN GỐC​

Trong đất khô tồn tại một nhóm vi khuẩn gọi là actinomycetes. Khi hoạt động, chúng tạo ra một hợp chất hữu cơ có mùi đặc trưng tên là geosmin. Trong thời gian nắng nóng kéo dài, geosmin được tạo ra và tích tụ trong các lỗ nhỏ của đất, nhưng chưa phát tán ra môi trường không khí.

3. VAI TRÒ​

Khi mưa rơi xuống nền đất khô:
- Các giọt mưa va chạm với bề mặt đất
- Tạo ra những bong bóng khí li ti
- Khi các bong bóng này vỡ, chúng giải phóng geosmin cùng các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi vào không khí
=> Nhờ đó, con người có thể cảm nhận được mùi đặc trưng thường được gọi là mùi đất ướt sau mưa. Hiện tượng này có tên khoa học là petrichor.

4. VÌ SAO MÙI NÀY LẠI DỄ CHỊU?​

Theo góc nhìn sinh học và hoá học, trong quá trình tiến hoá, mùi đất ướt sau mưa là tín hiệu cho thấy nguồn nước xuất hiện, gắn liền với sự sống và khả năng sinh tồn. Do đó, não bộ con người hình thành phản xạ tích cực với mùi petrichor, khiến ta cảm thấy dễ chịu hoặc thư giãn khi ngửi thấy mùi này.

​

 

[Quế MinhQuế Minh là thành viên đã được xác minh.]

Vì sao một số người thích ngửi mùi xăng, sơn móng tay, bút lông có cồn? ​

Xăng, sơn móng tay, bút lông có cồn đều chứa các dung môi hữu cơ dễ bay hơi như toluene, acetone, ethanol…. Những chất này có đặc điểm là bốc hơi nhanh và dễ xâm nhập cơ thể qua đường hô hấp.

1. CON ĐƯỜNG LÊN NÃO
Khi hít phải, các phân tử dung môi:
- Đi từ mũi → phổi
- Thấm nhanh vào máu
- Theo máu đi thẳng lên não
Tại não, chúng làm thay đổi tạm thời hoạt động của tế bào thần kinh.

2. VÌ SAO CÓ CẢM GIÁC "DỄ CHỊU"?
Các dung môi hữu cơ có khả năng:
- Ức chế nhẹ hệ thần kinh trung ương
- Làm chậm dẫn truyền xung thần kinh
➡ Kết quả là người hít có thể cảm thấy:

- Lâng lâng​

- Thư giãn​

- Dễ chịu thoáng qua​

- Giảm cảm giác mệt mỏi hoặc căng thẳng​

=> Cảm giác này không phải là dễ chịu thật, mà là não bị rối loạn tạm thời.

3. VÌ SAO CÓ NGƯỜI THÍCH MÙI ĐÓ?
- Não ghi nhớ cảm giác dễ chịu ngắn hạn
- Khi tiếp xúc lại mùi đó, não liên kết mùi với cảm giác cũ
- Dần hình thành thói quen hoặc sự lệ thuộc về tâm lý

Điều này không đồng nghĩa với an toàn.

4. TÁC HẠI SINH HỌC LÂU DÀI
Việc hít dung môi hữu cơ nhiều lần có thể gây:
- Tổn thương tế bào thần kinh
- Giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung
- Đau đầu, chóng mặt
- Ảnh hưởng gan, phổi
- Nguy hiểm hơn với người trẻ vì não còn đang phát triển

 

[Phương AnhhPhương Anhh là thành viên đã được xác minh.]

Vì sao nước biển có vị mặn?​

Trong cuộc sống hằng ngày, khi đi biển hoặc tiếp xúc với nước biển, chúng ta dễ dàng nhận thấy nước biển có vị mặn đặc trưng, khác hẳn so với nước sông, nước suối hay nước mưa. Đây là một hiện tượng rất quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân. Vậy vì sao nước biển lại có vị mặn?

- Trước hết, trong nước biển có hòa tan rất nhiều muối khoáng, trong đó chủ yếu là muối natri clorua (NaCl). Các muối khoáng này có nguồn gốc từ đất đá trên lục địa. Khi mưa rơi xuống bề mặt Trái Đất, nước mưa hòa tan các chất khoáng có trong đất và đá. Sau đó, nước mưa chảy thành sông, suối và mang theo các muối khoáng này đổ ra biển. Quá trình này diễn ra liên tục trong thời gian rất dài, khiến lượng muối khoáng trong nước biển ngày càng tăng.

- Bên cạnh đó, nước biển chịu tác động mạnh của ánh nắng Mặt Trời nên thường xuyên xảy ra hiện tượng bốc hơi. Khi nước bốc hơi, chỉ có nước chuyển sang trạng thái hơi và bay lên, còn các muối khoáng thì không bay hơi mà vẫn ở lại trong biển. Vì vậy, sau mỗi lần nước bốc hơi, nồng độ muối trong nước biển lại tăng thêm, làm cho nước biển ngày càng mặn.

- Ngoài ra, biển là nơi tập trung nước của hầu hết các con sông trên Trái Đất. Trong khi nước sông liên tục mang muối khoáng ra biển thì nước biển lại không có con đường tự nhiên để “thoát muối” ra ngoài. Do đó, các muối khoáng cứ tích tụ dần qua hàng triệu năm, tạo nên độ mặn đặc trưng của nước biển ngày nay.

=> Tóm lại, nước biển có vị mặn là do sự tích tụ lâu dài của các muối khoáng, chủ yếu là muối natri clorua, được đưa từ đất liền ra biển và không bị mất đi trong quá trình nước biển bốc hơi. Hiện tượng này thể hiện mối liên hệ chặt chẽ giữa các quá trình tự nhiên trong vòng tuần hoàn của nước trên Trái Đất.