Blog - Quan điểm Bồi dưỡng học sinh giỏi - Đâu chỉ dành cho thiên tài bẩm sinh

[MasterMaster là thành viên đã được xác minh.]

Trong hơn hai thập kỷ công tác tại trường THCS và hơn 21 năm trực tiếp tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi, tôi hình thành một hệ quan điểm mang tính hệ thống về cách thức phát hiện, nuôi dưỡng và phát triển năng lực học sinh. Những quan điểm này không chỉ xuất phát từ trải nghiệm nghề nghiệp mà còn dựa trên những nguyên lý cốt lõi của khoa học giáo dục hiện đại: giáo dục phải hướng đến sự phát triển toàn diện, bền vững và nhân văn của người học.

Bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ dành cho “nhân tài bẩm sinh”​

Cách tiếp cận truyền thống tại nhiều cơ sở giáo dục thường xoay quanh việc lựa chọn một nhóm rất nhỏ học sinh có năng khiếu đặc biệt. Tuy nhiên, quan điểm của tôi mở rộng phạm vi: học sinh giỏi bao gồm những em có năng khiếu lẫn những em có niềm yêu thích môn học và còn tiềm năng phát triển.

Tiếp cận này phù hợp với lý thuyết giáo dục hiện đại, vốn nhấn mạnh rằng năng lực không phải là bất biến, mà được hình thành thông qua môi trường học tập phù hợp và sự hỗ trợ đúng thời điểm. Bằng cách trao cơ hội cho nhiều học sinh hơn, giáo viên có thể giúp các em bộc lộ năng lực tiềm ẩn và tạo ra những tiến bộ bất ngờ trong quá trình học tập.

Phát triển năng lực toàn diện thay vì “chuyên môn hoá hẹp”​

Một học sinh giỏi thực sự không chỉ mạnh ở một lĩnh vực duy nhất. Vì vậy, trong quá trình bồi dưỡng, tôi luôn kết hợp:

• Kiến thức chuyên sâu của môn được chọn;
• Kiến thức nền tảng của các môn liên quan;
• Sự rèn luyện đạo đức, thái độ học tập và kỹ năng mềm.

Đây là mô hình “phát triển toàn diện” (holistic development), giúp học sinh không trở thành những “cỗ máy giải bài”, mà là những cá nhân có tư duy, bản lĩnh và định hướng rõ ràng. Điều này đặc biệt quan trọng với học sinh THCS – lứa tuổi đang hình thành nhân cách và động lực học tập dài hạn.

Đồng hành cùng mục tiêu cá nhân của học sinh, không chạy theo thành tích​

Trong thực tế, nhiều giáo viên chỉ tập trung bồi dưỡng đến thời điểm diễn ra kỳ thi học sinh giỏi các cấp. Sau khi kỳ thi kết thúc, hoạt động bồi dưỡng cũng dừng lại. Tôi lựa chọn một hướng khác: hỗ trợ học sinh đến tận cùng mục tiêu mà các em hướng tới, ngay cả khi mục tiêu đó vượt ra ngoài khuôn khổ kỳ thi của nhà trường.
Cụ thể, sau khi kết thúc kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, tôi tiếp tục:

• Dạy nâng cao để học sinh chuẩn bị thi vào lớp 10 chuyên;
• Hỗ trợ ôn tập các môn khác như Toán, Văn, Anh;
• Xây dựng lộ trình học phù hợp với định hướng cá nhân của từng em.

Cách tiếp cận này giúp học sinh không bị “đứt quãng” trong quá trình phát triển năng lực, đồng thời tăng khả năng thành công khi bước vào các môi trường học tập ở cấp THPT.

Từ nâng cao thành tích đến nuôi dưỡng đam mê học tập suốt đời​

Qua nhiều năm áp dụng phương pháp trên, tôi nhận thấy sự phát triển rõ rệt ở nhiều thế hệ học sinh. Các em không chỉ đạt kết quả tốt trong các kỳ thi hay tuyển sinh, mà quan trọng hơn, hình thành niềm đam mê học tập bền vững và tinh thần học hỏi suốt đời.
Thành công của các em chứng minh rằng:

• Cơ hội phát triển dành cho nhiều học sinh hơn;
• Sự kiên trì đồng hành của giáo viên có giá trị lâu dài;
• Việc đặt học sinh ở vị trí trung tâm – thay vì thành tích – tạo ra kết quả giáo dục bền vững hơn bất kỳ bảng điểm hay huy chương nào.

Tóm lại:
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn, mà còn là quá trình khai mở tiềm năng, hun đúc nhân cách và xây dựng nền tảng học tập lâu dài cho học sinh. Với cách tiếp cận khoa học, nhân văn và nhất quán, giáo viên có thể tạo ra sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và năng lực của các em.

Vai trò của người thầy không chỉ là truyền đạt kiến thức, mà còn là người dẫn dắt, người đồng hành và người truyền cảm hứng. Khi học sinh được đặt lên hàng đầu, giáo dục mới thực sự phát huy giá trị cao đẹp của nó.